Cypr (Republika Cypryjska) – państwo położone we wschodniej części Morza Śródziemnego u wybrzeży Turcji, Syrii i Libanu. Od 1 maja 2004 roku jest członkiem Unii Europejskiej. Nazwa wyspy pochodzi od łacińskiej nazwy miedzi (cuprum), której Cypr był w starożytności głównym dostawcą. Większe miasta: Nikozja, Limassol, Larnaka

Granice: Cypr graniczy z suwerennymi brytyjskimi enklawami Akrotiri i Dhekelia oraz z nieuznawaną na arenie międzynarodowej Turecką Republiką Cypru Północnego, będącej oficjalnie częścią Cypru.

Cypr jest podzielony oficjalnie na 6 dystryktów (okręgów) (gr. επαρχίες), ich nazwy pochodzą od nazw miast, które są stolicami dystryktów: Famagusta, Kirenia, Larnaka, Limassol, Nikozja, Pafos.

W praktyce dwa z nich w całości pod władzą Republiki Cypryjskiej, jeden w całości pod władzą Cypru Północnego, a reszta jest podzielona. Do obszarów pod administracją turecką zalicza się Kyrenia oraz części dystryktów Famagusta (większość dystryktu), Nikozja (ok. 1/3 dystryktu) i Larnaka (niewielki fragment).

Dystrykty mają charakter bardziej władzy administracyjnej państwowej, rządowej niż samorządowej. Naczelnik dystryktu reprezentuje rząd z Nikozji. Okręgi dzielą się na gminy samorządowe. Istnieje podział na gminy miejskie i wiejskie, dodatkowo tzw. jednostki specjalne, objęte specjalnymi rządowymi programami rozwojowymi. W gminach miejskich: Rada Miejska wybierana przez mieszkańców. Podobnie wybierany burmistrz. W obu przypadkach kadencja 5 letnia. W gminach wiejskich wybierany Zarząd.

Na terenie Cypru znajdują się również dwie brytyjskie bazy wojskowe Akrotiri oraz Dhekelia nie wchodzące w skład Republiki Cypryjskiej i stanowiące dwa osobne terytoria zależne Wielkiej Brytanii.

Członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Republika prezydencka, funkcje głowy państwa sprawuje prezydent, który jest jednocześnie szefem rządu. Wyłaniany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Władza ustawodawcza w rękach parlamentu.

Po proklamowaniu w 1979 Federalnego Państwa Tureckiej Republiki Cypryjskiej, a następnie przekształceniu go w Republikę Turecką Cypru Północnego (1983) ustanowiono w niej odrębne struktury władzy – Zgromadzenie Ustawodawcze i rząd, które jednak nie zyskały uznania ONZ i wspólnoty międzynarodowej.

Republika Cypryjska wraz ze Słowenią była jednym z najbogatszych z kandydatów wstępujących do UE w 2004 roku. PKB w 2001 roku wyniósł 11,9 mld euro (15.600 tys. euro na mieszkańca). Wzrost gospodarczy w 2003 r. wyniósł 2,0%. Bezrobocie w 2003 r. wynosiło 3,5%. Przychody z turystyki w 2003 r. wynosiły 1,2 mld USD, ale wpływy te odznaczają się niestabilnością.

Pod koniec lat 90. XX w. Republika Cypryjska stała się jednym z najwygodniejszych "rajów podatkowych" dla europejskiego biznesu, który został tu zwabiony niskim podatkiem od zagranicznych spółek (tzw. offshore), wynoszącym wówczas zaledwie 4,25%. W przededniu wstąpienia Cypru do UE było tu zarejestrowanych ok. 16 tys. firm offshore, z czego 1/3 należała do Rosjan. Interesy zawiązały tu prawie wszystkie spółki kontrolowane przez najbogatszych ludzi z Rosji i innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej co skutkowało przepływem przez wyspę miliardów dolarów tamtejszych mafi. Dopiero przed samym wejściem do Unii Europejskiej Cypr zlikwidował preferencyjny podatek offshore, zastępując go standardowym podatkiem CIT (wynoszącym jednak tylko 10%), wprowadził też szereg przepisów przeciwdziałających "praniu brudnych pieniędzy". Departament Stanu USA skreślił w tym czasie Cypr z listy krajów "podwyższonego ryzyka".

Głównym uczestnikami obrotu finansowego na wyspie są biznesmeni rosyjscy. W 2002 r. tylko z Rosji trafiło na Cypr 3,5 mld USD. W kierunku odwrotnym strumień ten jest jeszcze większy: w 2002 r. z Cypru napłynęło do Rosji inwestycji za 5,5 mld USD, a w 2003 r. – za ok. 10 mld USD. Cypr stał się w 2003 r. drugim (tuż po Niemczech, a przed USA) inwestorem zagranicznym w Rosji. Na wyspie zamieszkało lub pracuje blisko 50 tys. Rosjan, a ok. 100 tys. rosyjskich turystów przyjeżdża tu rocznie na wakacje. Wychodzą tu 3 rosyjskojęzyczne gazety, działa Cyprus Russian Business Association . W sklepach i lokalach gastronomicznych (o szyldach pisanych cyrylicą!) dostępne są tradycyjne rosyjskie produkty i potrawy. Pewne ograniczenia w rozwoju turystyki z Rosji wystąpiły po przystąpieniu Republiki Cypryjskiej do UE i wprowadzeniu wiz dla Rosjan.

Limassol (gr. Λεμεσός trl. Lemesós; tur. Limasol lub Leymosun) – drugie co do wielkości miasto Cypru, nad Zatoką Akrotiri na południowym wybrzeżu wyspy, ośrodek administracyjny dystryktu Limassol, liczący ok. 180 tys. mieszkańców (2005).

Po roku 1974, kiedy północny Cypr zajęty został przez wojska tureckie, miasto uległo olbrzymim przeobrażeniom, stając się największym portem tranzytowym na Morzu Śródziemnym. Limassol jest Mekką dla turystów z Europy, ale nie tylko. O jego walorach zadecydowała długa tradycja kulturowa. Na jego terenie znajduje się kilka muzeów i stanowisk archeologicznych o znaczeniu światowym.

Limassol założone zostało pomiędzy dwoma starożytnymi miastami Amathus i Kurion. Z tego powodu w okresie bizantyjskim znane było jako Neapolis ("Nowe Miasto"). Sieć kurortów ciągnie się u wschodnich wybrzeży, aż do pobliskiego Amathous. Miasto nieustannie jest rozbudowywane wzdłuż wybrzeża, około 500 m rocznie, oraz w kierunku podnóży masywu Tróödhos.

Limassol stał się najważniejszym miastem portowym Cypru po inwazji tureckiej w 1974. Przed tym rokiem rolę tę spełniała Famagusta, która obecnie znajduje się w części okupowanej przez Turcję.

W mieście ma swoje siedziby wiele firm winiarskich, które obsługują winnice zlokalizowane na południowych stokach masywu Tróödhos. Jednym z najsławniejszych win produkowanych w tym regionie jest Commandaria. Prosperujące firmy winiarskie to KEO, LOEL, SODAP oraz ETKO. Wina i koniaki produkowane w Limassol z winogron, które rosną w tej części Cypru są znakomitej jakości. Były nagradzane na międzynarodowych targach winiarskich. Wina te są konsumowane w dużej ilości przez samych Cypryjczyków jak i przez przybywających tutaj turystów. Dużą ilość cypryjskiego wina eksportuje się do Europy.

Limassol jest największym centrum przemysłowym w prowincji. Znajduje się tutaj ponad 350 zakładów przemysłowych. Produkuje się tekstylia, meble, buty, napoje, produkty spożywcze, stal, sprzęt elektryczny i inne.

Miasto jest również ważnym centrum handlowym na wyspie. Ma na to wpływ obecność brytyjskiej bazy wojskowej w Episkopi i Akrotiri oraz nagły wzrost liczby ludności po inwazji tureckiej w 1974. Większość sklepów znajduje się w centrum Limassolu oraz wzdłuż wybrzeża, od starego portu w kierunku Amathus. W tej przeznaczonej dla turystów części miasta znajdują się hotele, restauracje, dyskoteki i miejsca związane z czynnym wypoczynkiem.

W Limassolu znajdują się dwa porty, popularnie nazywane "starym" i "nowym portem". Nowy port jest największym w wolnej części wyspy. To tutaj skupia się większość cypryjskiego przeładunku. Falochron starego portu ma długość 250 metrów i może przyjąć jednocześnie trzy małe statki. Zwykle używany jest przez rybaków. Długość falochronu nowego portu to 1300 metrów. Może w nim być przyjętych jednocześnie dziesięć statków, w zależności od ich długości. Z Cypru eksportuje się głównie winogrona, wina, chleb świętojański, cytrusy. Na wyspę importowane są produkty zbożowe, samochody, maszyny, ubrania, lekarstwa, nawozy i żelazo.

Również walory turystyczne Limassolu zostały docenione po inwazji tyreckiej w 1974. Wcześniej ważnymi centrami turystycznymi były Famagusta i Kyrenia. W Limassol znajduje się kilka wspaniałych plaż, bogatych w piasek i dogodnych dla chcących zażyć kąpieli słonecznych lub wykąpać się w morzu. Plażą w okolicy «Dasoudi» opiekuje się «Cyprus Tourism Organisation» (pl. Cypryjska Organizacja Turystyczna – CTO).

Pafos (gr. Πάφος), miasto na południowo-zachodnim wybrzeżu Cypru, ważny ośrodek turystyczny. Czwarte największe miasto kraju.

W starożytności istniały tu dwie osady Pafos Palaia (starogr. Πάφος Παλαιά - Stare Pafos) i Pafos Nea (starogr. Πάφος Νέα - Nowe Pafos). Dzisiaj zamieszkane jest Nowe Pafos.

Według mitologii greckiej u wybrzeży Pafos narodziła się z morskiej piany bogini miłości Afrodyta.

Historia miasta:

Ślady bytności człowieka na terenie Pafos, tak jak i na całym Cyprze, sięgają niepamiętnych czasów. Miasto zostało założone prawdopodobnie na początku XIV w. p. n. e. Uważa się, że od samego początku istniał tu silny kult Afrodyty (wywodzący się zapewne z przed greckiego kultu płodności, inna teoria mówi o obcym, niegreckim pochodzeniu kultu Afrodyty), o czym świadczyć może poświęcona jej słynna na cały świat grecki świątynia, którą zbudowano tu już w XII w. p. n. e.

W epoce hellenistycznej Pafos znacznie przybrało na znaczeniu, stając się stolicą wyspy. Zaczęło jednak podupadać już pod rządami Rzymu. W średniowieczu, najpierw w rękach Bizancjum, później Wenecjan, wreszcie Turków Osmańskich, miasto niemal zupełnie straciło swoje dawne znaczenie, a prym wiodły porty Larnaka, Kirenia i Famagusta, rolę głównego ośrodka administracyjnego wyspy przejęła natomiast Nikozja. W 1103 r. w Pafos przebywał w drodze do Ziemi Świętej król Danii Eryk I, który tutaj zmarł i został pochowany w lokalnej bazylice (kościół uległ zniszczeniu podczas trzęsienia ziemi). Obecnie na tym miejscu znajduje się tablica pamiątkowa ku czci króla.

Sytuacja Pafos jako mało ważnego miasteczka nie zmieniła się pod rządami Brytyjczyków, ani po odzyskaniu niepodległości przez Cypr w latach sześćdziesiątych XX wieku. Dopiero inwazja Turcji w 1974 roku, a w konsekwencji utrata portów Kirenii i Famagusty przez południową część wyspy na rzecz Cypru Północnego skłoniła rząd południowo-cypryjski do inwestycji w Pafos, dzięki czemu miasto jest dziś ważnym ośrodkiem portowym i turystycznym południowej części wyspy.

Zabytki:

Bogactwo zabytków z praktycznie każdej epoki istnienia Pafos stało się przyczyną wpisania miasta na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Do ważniejszych zabytków zaliczają się:

Grobowce Królewskie - starożytna nekropolia

Zamek w Pafos - zamek bizantyjski z XIII wieku

Starożytne mozaiki rzymski.

Zobacz nasze oferty: tutaj